Boeddhisme in Nederland

Boeddhisme is tegenwoordig in Nederland een populaire levensbeschouwing. Heel wat mensen noemen zich op dit moment dan ook boeddhist. Ik kan me voorstellen dat je niet precies weet wat je je hierbij moet voorstellen. Net als bij yoga zijn er in het boeddhisme verschillende stromingen. De ene boeddhist is dus ook de andere niet.

De groei in aanhang van het boeddhisme vind ik wel bijzonder. In het rijtje van Nederlands belangrijkste religies wordt zij nu vaak genoemd. Boeddhisme heeft voor ons toch best een exotische herkomst. In de beoefening is dan ook sprake van een duidelijk westers gekleurde variant.

De Oosterse wereld

Vanuit India waar het boeddhisme is begonnen, heeft de stroming zich over heel Azië verspreid. Je kunt je er wat bij voorstellen dat in de desbetreffende landen eigen boeddhistische karakteristieken ontstonden. Ook binnen landen waren en zijn er vaak meerdere richtingen actief.

De Boeddha leefde volgens de overlevering rond de 5e eeuw voor Christus. En zoals dat gaat met religies: ‘het’ boeddhisme ontstond pas na zijn dood. De belangrijkste varianten heten Theravada en Mahayana. De boeddhistische filosofie werd pas later op schrift gesteld.

Leuk om te vermelden vind ik dat ook in het boeddhisme sprake is van het achtvoudige pad. In yoga is deze afkomstig van Patanjali. In het boeddhisme zijn er meerdere schrijvers. Niet een daarvan is echt als de schrijver bij uitstek bekend.

De Westerse wereld

Vanaf de 19e eeuw is er in het Westen een groeiende belangstelling voor het Oosterse gedachtegoed. In Nederland schijnen er zeker 170 000 boeddhisten rond te lopen. Volgens mij zijn er echter nog veel meer mensen met meer dan gemiddelde interesse hiervoor of beoefenen meditatie.

Het Westerse boeddhisme is primair gericht op meditatie. Ik heb gehoord dat dit in Oosterse varianten is dit nog wel eens anders is. Hier in Nederland zijn er behoorlijk wat boeddhistische centra. Afhankelijk van de stroming legt men daarin verschillende accenten. De volgelingen zien er bovendien qua traditionele kleding anders uit.

Als voorbeeld van die kleding noem ik het Tibetaanse boeddhisme. De monniken lopen in de welbekende rood-gele kledij. Daarnaast heb je bijvoorbeeld het Japans georiënteerde zenboeddhisme. Daar zie je doorgaans lange zwarte gewaden. Allebei dus heel herkenbaar wat het uiterlijk betreft.

Yoga en boeddhisme

Persoonlijk zie ik veel verwantschap tussen de yoga en boeddhisme. In wezen werken ze beide toe naar een zich steeds verdere verdieping van meditatie. De route kent variaties, maar de intentie en het einddoel zijn vergelijkbaar.

In de lange periode die ik in India doorbracht, bezocht ik ook de voor boeddhisten belangrijke plaats Sarnath. Dit is de omgeving waar de Boeddha voor het eerst zijn leer (de Dharma) aan volgelingen begon te onderwijzen. Hier ontstond ook een kleine gemeenschap van monniken (de Sangha). Sarnath ligt in het Noordoosten van Varanasi. Die stad was destijds mijn thuis binnen het Indiase continent.

Yoga en boeddhisme zijn als richtingen beide in de Indiase omgeving ontstaan. Niet zo vreemd dus dat er veel zaken in deze stromingen op elkaar lijken. De voedingsbodem was daar duidelijk zeer vruchtbaar. Verschillende vormen, maar in de kern gelijk.