De drie guna’s: sattva, rajas, tamas

5 Reakties

De drie guna's: sattva, rajas, tamasVolgens de oude yoga filosofie bestaat alles in de natuur uit drie eigenschappen, ook wel guna’s genoemd. Deze guna’s heten sattva, rajas en tamas. Wij mensen hebben hier ook mee te maken en meestal hebben we wel iets van alle drie in ons.

Sattva wordt gezien als de hoogste in de hiërarchie. Het is de bedoeling dat je als mens probeert een sattvisch leven te leiden en dat betekent zoveel als een zuiver leven. Leven volgens sattva heeft consequenties voor al je handelingen. Voor wat je doet, zegt, denkt en eet bijvoorbeeld.

In dit blog zal ik wat meer vertellen over zowel sattva, rajas als tamas. Ik begin onderaan de ladder.

Tamas

Als ik probeer te komen tot een omschrijving van tamas dan denk ik aan onbeweeglijkheid, stagnatie, lusteloosheid en lethargie. Je kunt je daar misschien iets bij voorstellen als je bij jezelf momenten nagaat dat er niks uit je vingers komt. Je voelt je moe en tot weinig in staat. Een beetje gedeprimeerd zelfs wellicht.

Interessant is trouwens dat voedingsmiddelen ook sattvische, rajasische en tamasische eigenschappen worden toegeschreven. Je kunt je indenken dat volgens deze filosofie het eten van sommige producten een positievere werking op je systeem hebben dan andere.

Rajas

Bij rajas moet je denken aan de kenmerken beweeglijk en dynamisch, maar dan vooral in de betekenis van onrust. Als er bij tamas sprake is van stagnatie dan is de beweeglijkheid bij rajas bijna niet tot bedaren te brengen. Bewegen om het bewegen, een beetje op hol geslagen en misschien wel bijna bang om daarmee te stoppen vanwege de zaken waar je dan aandacht moet gaan besteden.

Herken je iets hiervan bij jezelf? De huidige tijd wordt vanuit yogaperspectief wel gezien als een rajasische tijd. We proppen onze tijd zo vol mogelijk en zijn vrijwel constant bezig met allerlei zintuiglijke indrukken. Wat denk je, zouden we hiermee ook wat (innerlijke) zaken uit de weg gaan?

Sattva

Aan de top van deze piramide staat sattva. Deze eigenschap omvat het positieve van tamas en rajas. Bij sattva is er sprake van rust en evenwicht. Waar beweging en handelen nodig is, daar is sattvische handeling en sattvische beweging. Waar stilte en introspectie gepast is, is sattva ook aanwezig.

Sattva betekent zuiverheid. Een sattvisch systeem is een schoon en zuiver systeem. Uiteraard is dat bij de mens een dynamisch gebeuren. Sattvisch zijn en sattvisch blijven is een kwestie van voortdurende oefening. Zoals ik aan het begin van dit blog al aangaf, geldt dit voor alle terreinen van handeling: doen, denken, spreken, eten etc.

Inspiratie

Inspireert dit blog je om je eigen leven nog eens wat meer onder de loep te nemen? In welke onderdelen gedraag je je tamasisch? In welke rajasisch? Of is sattva vooral een eigenschap waarin je je herkent?

Ik ben benieuwd naar je ervaringen. Laat je reactie achter bij dit blog!

5 Reakties op “De drie guna’s: sattva, rajas, tamas”

  1. Alex Mooyman

    Mooi en duidelijk omschreven.
    Ook mooi hoe je de huidige wereld omschrijft als rajasisch.
    Daar kan ik mij wel in vinden.
    Ik ben best geinteresseerd in die voedingsmiddelen en wat ze doen. Handig als je daarmee een beetje kunt bijsturen.
    In mijn jonge jaren was ik erg rajas. Heel actief en zelden stilzittend.
    Daar voelde ik mij echter best goed bij.
    Naarmate ik ouder word ben ik meer tamas en satva.
    Ook dat bevalt mij op dit moment wel.
    Soms zou ik fysiek wel wat actiever mogen zijn.

    Ik ben benieuwd naar meer blogberichten.

    Groet,

    Alex

  2. SylviaAdmin

    Dank je, Alex. Er is natuurlijk best veel literatuur over (Ayurvedische) voeding. Zelf vond ik ‘Balans in je leven’ van Deepak Chopra erg mooi en informatief. In het dagelijkse leven kom ik echter toch uit bij het voortdurend blijven onderzoeken van welk effect bepaalde voedingsmiddelen op mij hebben. Wat werkt opwekkend, wat rustgevend en balancerend, en waar word ik duf of moe van?

    Misschien ben je niet gewend om op die manier voeding te benaderen, maar probeer het eens en kijk waar je op uitkomt. Persoonlijk heb ik overigens wel gemerkt dat een bepaald voedingsmiddel op het ene moment anders uitpakt dan op het andere. Je lichaamssamenstelling verandert voortdurend. Het kan bijvoorbeeld per seizoen verschillen welke nuances beter of minder goed aansluiten. Denk bijvoorbeeld eens aan wat voor kruiden je gebruikt in je avondeten. Veel plezier 😉

  3. Jan Schouten

    Wanneer je trouw elke dag in een schriftje schrijft wat en hoeveel je eet en drinkt, met de kcal erbij, dan krijg je na enige tijd een goed inzicht in je voedingspatroon en wat je gemiddelde kcal verbruik is. Details vind je op mijn weblog.

  4. peggy

    Vraagje over de drie gunnas is dit nu hetelfde als in ayuerveda bechreven vata, kapha, pitta?
    Ik herken mezelf in de Rajas en Tamas vooral en in de doshas ben ik vata en pitta meer vata dan pitta momenteel.
    Ik heb me daar eens in verdiept en denk vooral dat het bij mij komt door, onjuiste voeding ,blowen en stress door relatie problemen .
    Inmiddels wel weer yoga en stoppen met blowen ik geloof en voelook echt dat alsik hier mee stop dat mijn tempel daardoor al veranderen. Hte gekke is ik ben wel weer veel te lief puur en kwetsbaarder.

  5. Sylvia Spruit

    Dank je wel voor je reactie, Peggy!

    De drie guna’s en de drie zogenaamde dosa’s uit de Ayurveda die jij noemt, zijn niet hetzelfde. Ik kan me echter je vraag wel voorstellen, want ze hebben overeenkomsten, in de zin dat ze iets zeggen over je manier van handelen en in het leven staan.
    Rajas en Tamas hebben vooral te maken met hoe je omgaat met dingen. Bij Rajas is er veel activiteit en beweging, bij Tamas is er juist een passiviteit en misschien zelfs een teneergedruktheid. Sattvisch wordt gezien als de meest zuivere vorm en die wordt natuurlijk aanbevolen. Yoga en meditatie helpen daarbij, maar ook goede voeding (zowel fysiek als mentaal/emotioneel).
    Dosa’s zijn lichaamstypen die je van nature meegekregen hebt. Als je in een bepaalde periode meer kenmerken van de een of de ander bij jezelf bespeurt dan is je oorspronkelijke dosa meer of minder in balans.

    Geeft dit een beetje een antwoord op je vraag?

Geef een reaktie