December en januari worden wel gezien als de maanden die het meest geschikt zijn voor meditatie. Natuurlijk benadruk ik graag dat meditatie in elk seizoen belangrijk en nuttig is. De winter heeft echter iets in zich wat haar bij uitstek aantrekkelijk maakt om er eens even goed voor te gaan zitten.
Je kunt je er vast iets bij voorstellen dat deze maanden een extra verstilling bieden als je ze vergelijkt met andere maanden en seizoenen van het kalenderjaar. De natuur is in ruste. De koude temperatuur zorgt ervoor dat mens en dier minder beweeglijk zijn.
Ervoor gaan zitten in meditatie voelt in de context van de winter vanzelfsprekender dan bijvoorbeeld in de lente, wanneer de natuur je lijkt te roepen om erop uit te gaan.
Aan het einde van een jaar en aan het begin van een nieuw jaar zijn mensen bovendien toch vaak al geneigd om wat meer bij allerlei zaken stil te staan. Over hoe is het afgelopen jaar geweest en hoe het komende jaar zal gaan uitpakken. Herken je dit een beetje?
India
In de jaren ’90 verbleef ik twee keer langere tijd in de Noord-Indiase stad Varanasi. Ik bracht daar ook de wintermaanden door. Winters zijn daar niet zo koud als hier in Nederland. Als je echter niet de beschikking hebt over een verwarming dan is het in je beleving uiteraard toch nog snel vrij fris.
In India zie je mensen in koudere omstandigheden een deken om zich heen slaan. Ik vermoed dat die gewoonte doorgedruppeld is naar meditatieretraites in de Westerse wereld. Daar zie je ook vaak mensen zitten met een deken om zich heen, om zich warm te houden.
Ik herinner me nog goed de vroege ochtenden, voor zonsopgang. Met een vriend zat ik dan geregeld op de trappen (ghats) bij de rivier de Ganges, wachtend tot de zon opkwam. Mannen en vrouwen stonden dan al aan de waterkant, om zich onder te dompelen in dit voor hen heilige water. Dat zitten daar, met een gepottenbakt kopje Indiase thee (chai), voelde voor mij als een zeer speciale meditatie.
Echt stil was het in deze bijzondere stad bijna nooit, maar ik weet wel dat er een grote verstilling uitging van dit ochtendtafereel. In mijn herinnering ervoer ik dit sterker en krachtiger in die koele maanden aan het einde van het oude en aan het begin van het nieuwe jaar.
Makar Sankranti
Half januari werd dan een van de vele festivals gevierd, Makar Sankranti genaamd. Met dit feest vierde men de terugkeer van de zon. Het is een feest om te vieren dat de wereld weer tot leven komt na een periode van minder activiteit.
Een soort oud en nieuw ook, voor mijn gevoel. Het oude maakt plaats voor het nieuwe. De zon geeft een vers en lichtend perspectief op wat ons weer allemaal te doen staat.
Naast alle feestvreugde en zonnigheid (met onder andere een grootse vliegerwedstrijd), herinner ik me dat zo’n overgangsmoment bij mij ook gepaard ging met enige droefheid. Ik hield (en houd) erg van de teruggetrokkenheid, van de tijden van introspectie en meditatie. Nu kwam er weer een periode van grotere levendigheid aan en daar moest ik dan wel weer even aan wennen.
Persoonlijk verhaaltje
Misschien halen mijn herinneringen ook bij jou gedachten aan mooie, meditatieve momenten in jouw leven naar boven. Ik hoop in elk geval dat mijn verhaaltje je aanmoedigt om het bijzondere karakter van deze wintermaanden af en toe in te zetten om er eens goed voor te gaan zitten.
Meditatie is wat mij betreft een manier van leven. Altijd aanwezig, 24 uur per dag. Wat zij voor jou is en betekent, kun jij alleen zelf ontdekken. Ik wens je een mooie meditatie toe.