Hoe we op dingen reageren heeft vaak te maken met wetten uit de psychologie. Ook bij yoga kun je psychologie gebruiken. Zet het daarom maar gewoon slim in.
Waarom we reageren zoals we reageren, heeft vaak een complexe achtergrond. Niet zelden spelen er dingen die vooral met vroeger hebben te maken. Wat in het heden gebeurt, is slechts een trigger en die zet oude mechanismen in gang. Voor je het weet, is die trein weer in beweging. Je beseft ineens: hee daar gaan we weer…
Dat besef is overigens niet voor iedereen of op elk moment vanzelfsprekend. Soms reageer je misschien als het ware standaard. Je stelt jezelf hierbij geen vragen. Zoals: Is degene tot wie ik mij nu richt wel de persoon voor wie mijn woorden eigenlijk zijn bedoeld?
Pijn
Van je afbijten tegen een naaste kan te maken hebben met pijn uit het verleden. Iets van vroeger doet soms ook nog op latere leeftijd zeer. Door je manier van reageren kun je dit patroon echter zelfs onbedoeld langer in stand houden. Dit concluderen is een. Er wat aan doen, is iets anders.
Met bewust zijn van wat er gebeurt, is echter wel een begin te maken. Je kunt het gebeuren reconstrueren vanuit de psychologie. Daarna lukt het misschien om beter te communiceren. Degene met wie je te maken hebt, kan daar hopelijk ook wat mee.
Naaste
Je partner is waarschijnlijk in veel gevallen de persoon met wie je het meest te maken hebt. Een gezonde communicatie met hem of haar is natuurlijk van grote waarde. Dat ben je, denk ik, wel met me eens.
Met mijn eigen partner heb ik het oefenen hierin de afgelopen jaren verheven tot een soort levenskunst. Samen ontrafelen we zo bij tijd en wijlen een gebeuren, waarbij de een de ander tegenkomt. Wat er speelt heeft vaak maar deels met het huidige moment te maken. Dat benoemen, verandert iets bij ons. Erachter komen wat het eigenlijke probleem is, geeft beiden uiteindelijk lucht.
Conditioneringen
Iemands manier van reageren heeft vaak ook te maken met hoe je vroeger leerde dat het moest. Een ander woord hiervoor is conditionering. Waarschijnlijk weet je zelf vaak niet eens waarom je iets op een bepaalde manier doet. Uit conditioneringen ontstaan ook verwachtingen. Een ander moet daaraan voldoen. Zo niet dan is een probleem geboren. Een brij van boze woorden is vaak het gevolg.
Dat je elkaar hiermee flink in de weg kunt zitten, is voor mij evident. Om hierover te communiceren zijn bovendien twee partijen nodig. Op de vierkante meter ermee omgaan is soms een behoorlijke klus. Ik spreek hier overigens uit ervaring. Ook zelf worstel ik hier meer dan eens mee. Als je meegaat in een bepaald patroon van reageren, wappert dat het vuur bij de ander mogelijk extra aan.
Is niet reageren dan een optie? Daarover breek ik me nog wel eens het hoofd. Ik probeer erop te vertrouwen dat ik in het proces kom tot een passende communicatie. Ik blijf er met mijn aandacht bij en stem zo goed mogelijk af wat voor dat moment nodig is.
Yoga en psychologie
Op welke manier heeft hier nu yoga iets te maken met bovenbeschreven psychologie? Ik denk dan aan een aantal woorden: aandacht, bewust leven en aanwezig zijn in het moment. Met yoga kun je oefenen om wakker en alert te blijven bij alles wat je zo op een dag doet. Als je merkt dat je in je communicatie uit de bocht vliegt dan ben je erbij en kun je er iets mee doen.
Voor mij heeft dit veel te maken met ahimsa, een van de onderdelen van Patanjali’s set die hij Yama noemt. Dit houdt dat je je voorneemt een ander niet (intentioneel) te schaden. Je kunt deze spelregel in zeer brede zin opvatten. Mijns inziens moet je echter beginnen met het geen schade toebrengen aan jezelf.
Het is essentieel om altijd bij je eigen basis te beginnen. Want, als jij het voor jezelf niet kan, hoe wil je het verder dan doen?