Vijf zintuigen heeft de mens om mee waar te nemen. Soms wordt zelfs een zesde exemplaar genoemd. In deze context zal ik het bij vijf zintuigen houden. Eerst in algemene zin en later specifiek.
Onze yogavriend Patanjali heeft het in zijn teksten ook al over zintuigen gesproken. Van vereenzelviging daarmee was hij niet zo gediend. Hij bepleitte het terugtrekken van de zintuigen, opdat een mens zich op het hogere richten kan.
Waar hebben we het precies over bij de vijf zintuigen? In het vervolg van deze tekst komen zij stuk voor stuk kort aan bod. Op een later moment zal ik ze apart en op zich behandelen. Tevens zal ik yoga betrekken in dat geheel.
Zien
Zien is het eerste zintuig dat ik hier graag wil benoemen. Met je ogen zie je de wereld om je heen. Je ziet kleur en je ziet beweging. Het is een ruimtelijk zintuig. De omgeving is driedimensionaal.
Met die ogen kun je ook lezen. In het zien kun je leren, met behulp van je brein. Je ogen helpen je ook om iemand geestelijk te lezen. In dat geval lees je onder andere iemands lichaamstaal.
Horen
Als tweede zintuig noem ik het horen. Met je oren hoor je geluid. Er bestaan verschillende soorten klanken. Er is bijvoorbeeld muziek en er is taal. Met geluid kun je ook een emotie uitdrukken. Kinderen zijn daarin het meest primair. Zij huilen als zij hun ongenoegen willen uiten. Zij kraaien van plezier als het petje vrolijk staat.
Ook met de oren kun je leren onderscheiden. Je herkent woorden of je herkent klank en muziek. Ook dit zintuig werkt met de hersenen samen. Horen is zo ook een geestelijke activiteit.
Ruiken
De volgende in het rijtje zintuigen is ruiken. Geuren snuif je op met je neus. Sommige geuren associeer je met gevaren. Als je rook ruikt dan is er wellicht vuur.
Je reukzintuig heeft zo ook een beschermende functie. Je ruikt of iets in orde is of niet. De neus is natuurlijk tevens inzetbaar om wat lekkers te ruiken. Een heerlijk parfum of een smakelijk gerecht.
Proeven
Het vierde zintuig noem ik proeven. Van een smaak neem je kennis met je mond. De smaakpapillen op je tong laten je onderscheiden wat je opeet. Je mond tast af wat betreft vorm en textuur.
Ook hier heeft het zintuig een beschermende functie. Niet alles is immers voor consumptie geschikt. Bepaalde waren zijn zelfs uitermate schadelijk. De mond waakt ervoor dat je niet ergens ziek van wordt.
Tastzin
De rij wordt gesloten met de tastzin. De handen zijn daarvoor het meest toegerust. Je kunt ermee voelen wat voor vlees je in de kuip hebt. Qua vormen van aanraking heb je er bovendien veel mogelijkheden mee.
Je kunt er bijvoorbeeld iets of iemand mee aanraken. In menselijk contact zou je iemand kunnen strelen of juist kunnen slaan. In het donker kun je met je hand ergens de vorm van voelen. Of hoe ver iets bij je vandaan is. Inzicht in een ruimte geeft de tastzin zo ook.
Vervolg
Ik kondigde al aan specifiek aandacht te willen besteden aan elk van de vijf zintuigen, hierboven genoemd. In de naamgeving kies ik dan voor het lichamelijke voertuig. Let dus op titels als: oren, ogen, neus, handen en mond.